Specjaliści z Kliniki Ginekologii Świętokrzyskiego Centrum Onkologii wykonali 13 marca 2024 r. pierwszą w regionie robotyczną histerektomię z limfadenektomią (usunięcie macicy wraz z węzłami chłonnymi) u pacjentki z rakiem trzonu macicy. Podczas zabiegu zastosowano system fluorescencyjnego obrazowania węzłów wartowniczych. Ginekolodzy, obok urologów i torakochirurgów, są trzecią grupą specjalistów operujących w ŚCO w asyście robota da Vinci.
Pierwszą robotyczną operację ginekologiczną wykonał zespół w składzie: dr n.med. Marcin Misiek, specjalista położnictwa i ginekologii, ginekologii onkologicznej, kierujący Kliniką Ginekologii ŚCO – lekarz operator, dr Marcin Lewandowski, specjalista położnictwa i ginekologii, ginekologii onkologicznej – lekarz asystujący, Barbara Bzinkowska, Aleksandra Dziwoń, Małgorzata Jurkiewicz – instrumentariuszki, Marcin Śliwa - anestetyk, dr Katarzyna Wojcieszak – specjalista anestezjologii. Przebieg zabiegu nadzorował jako proktor dr n. med. Błażej Nowakowski, specjalista położnictwa i ginekologii, ginekologii onkologicznej, kierujący Oddziałem Ginekologii Operacyjnej, Onkologicznej i Endoskopowej w Wielkopolskim Centrum Onkologii, ekspert w dziedzinie chirurgii robotycznej w ginekologii, szkolący lekarzy zarówno w Polsce, jak i w Europie. W jego ocenie przygotowanie zespołu operacyjnego ŚCO jest bardzo dobre.
Pełny zakres chirurgii dla pacjentek w ŚCO
- Rozpoczęliśmy nowy etap rozwoju ŚCO. Zaczęliśmy operować robotycznie pacjentki z nowotworami ginekologicznymi, które wymagają takiej metody leczenia. Na początku będą wykonywane histerektomie, ponieważ obecnie tylko te procedury refunduje NFZ – informuje dr Marcin Misiek. Dodaje, że obecnie ośrodek oferuje pacjentkom pełne spektrum możliwości dostępnych w chirurgii: chirurgię otwartą oraz techniki małoinwazyjne - laparoskopową i robotową. – Mamy możliwość doboru odpowiedniej metody do danej jednostki chorobowej i danego pacjenta i korzystamy z tego, co dla tego pacjenta jest najlepsze, najrozsądniejsze i najbardziej efektywne – wyjaśnia.
W trakcie zabiegu wykorzystano zieleń indocyjaninową do fluorescencyjnego obrazowania węzłów chłonnych. Optyczne właściwości tego znacznika umożliwiają wykrycie węzła wartowniczego, czyli pierwszego węzła chłonnego na drodze spływu chłonki z narządu porażonego chorobą nowotworową. - To jest metoda, którą stosujemy od lat w chirurgii otwartej i laparoskopowej, żeby ograniczyć zakres operacji i jak najefektywniej zoperować pacjenta, u którego nie ma wskazań do rozległego zabiegu - tłumaczy dr Misiek.
Rocznie w ŚCO wykonywanych jest ponad 200 operacji z powodu raka trzonu macicy. Jak szacuje kierownik Kliniki Ginekologii ŚCO, połowa pacjentek dotkniętych tym nowotworem będzie mogła skorzystać z operacji robotycznych. Na razie w asyście robota operuje jeden zespół ginekologów, docelowo mają być trzy takie zespoły.
Klinika Ginekologii ŚCO jest uznanym w kraju ośrodkiem leczniczo-badawczym, specjalizującym się w diagnostyce i leczeniu nowotworów kobiecego narządu płciowego. Zajmuje się również diagnostyką i leczeniem chorób nienowotworowych oraz wczesnych stanów przednowotworowych narządu płciowego z użyciem nowoczesnych technik laseroterapii, laparoskopii i endoskopii ginekologicznej. Od 2013 r. ośrodek organizuje dla ginekologów z całej Polski kursy szkoleniowe w zakresie laparoskopowych technik leczenia chorób nowotworowych. W 2016 r. Klinika Ginekologii ŚCO została przyjęta w struktury Polskiej Grupy Onkologii Ginekologicznej ds. badań klinicznych (PGOG) a także Europejskiej Sieci ds. Badań nad Zindywidualizowanym Leczeniem Nowotworów Trzonu Macicy (ENITEC).
Każdego roku w Polsce rozpoznawanych jest ponad 3000 nowych przypadków raka trzonu macicy. Szczyt zachorowań przypada na 7 dekadę życia kobiet. Czynnikami zwiększającymi ryzyko zachorowania są: nadwaga i otyłość, brak potomstwa i niepłodność, wczesna pierwsza i późna ostatnia miesiączka, stosowanie leków wpływających na gospodarkę hormonalną, cukrzyca, nadciśnienie, przerost endometrium, obciążenia rodzinne (np. zespół Lyncha), wysokotłuszczowa dieta, brak ruchu.
Chirurgia robotyczna - korzyści dla całej populacji
Chirurgia robotyczna znajduje coraz szersze zastosowanie w leczeniu pacjentów onkologicznych. - Zachowana jest precyzja, radykalność, co jest bardzo ważne w onkologii, a przy tym przebieg zabiegu operacyjnego jest jak najmniej urazowy. Pacjentka wychodzi do domu już w drugiej – trzeciej dobie. I co najważniejsze, przy zachowanej radykalności zabiegu, sprawność pacjentki jest doskonała – dodaje prof. dr. hab. n.med. Stanisław Góźdź, dyrektor Świętokrzyskiego Centrum Onkologii.
Jak podkreśla dr n.med. Błażej Nowakowski, który wykonał już ponad 600 robotyczych histerektomii, robot chirurgiczny to nowe, znakomite narzędzie, z jednej strony poszerzające zakres możliwości chirurga poprzez lepszy dostęp do pola operacyjnego, a z drugiej umożliwiające wykonanie operacji u pacjentów, którzy ze względu na swoje obciążenia wiekiem, otyłością, chorobami współistniejącymi byli bardziej zagrożeni powikłaniami pooperacyjnymi.
- Trzeba patrzeć na chirurgię robotową nie tylko w kontekście jednego pacjenta, ponieważ pomożemy większej ilości pacjentów, którzy wcześniej nie za bardzo byli kandydatami do operacji, a jeśli byli, to było więcej powikłań. Tutaj rzeczywiście można to ryzyko istotnie zmniejszyć i zwiększyć liczbę pacjentów, którym chirurgicznie pomożemy – tłumaczy dr Błażej Nowakowski. Dzięki temu więcej pacjentów zostanie zoperowanych, niż dotychczasowymi metodami, i szybciej wyjdzie do domu - dodaje ekspert.
Robot da Vinci IV generacji został zakupiony przez ŚCO w 2023 r. w ramach projektu „Doposażenie Bloku Operacyjnego w nowoczesny system robotowy wraz z wyposażeniem celem stworzenia Centrum Chirurgii Robotowej Ziemi Kieleckiej oraz podniesienia jakości i poprawy dostępu do najnowocześniejszych procedur chirurgicznych realizowanych w Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach” , na mocy umowy podpisanej z Ministerstwem Zdrowia, z dofinansowaniem ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Pierwsze operacje robotyczne (radykalne prostatektomie) wykonali urolodzy (5 i 6 października 2023r.). 22 lutego 2024 r. robotyczne lobektomie wdrożyli torakochirurdzy. Do pracy z robotem przygotowują się chirurdzy i otolaryngolodzy z ŚCO.
