-A A +A

Dla poprawy bezpieczeństwa pacjentów zbadał uszkodzenia protez głosowych

Doktor Jakub Spałek z Kliniki Otolaryngologii, Chirurgii Głowy i Szyi Świętokrzyskiego Centrum Onkologii przeanalizował czynniki powodujące uszkodzenia protez głosowych, stosowanych przez pacjentów po radykalnym usunięciu krtani.

Jak wyjaśnia dr n.med. Jakub Spałek, chirurgiczna rehabilitacja głosowa z wytworzeniem przetoki tchawiczo- przełykowej i wykorzystaniem wymiennej protezy głosowej jest uważana za najbardziej efektywną metodę rehabilitacji głosu u pacjentów po całkowitej laryngektomii. - Prawidłowe funkcjonowanie silikonowej protezy jest kluczowe dla skuteczności rehabilitacji, a przede wszystkim dla bezpieczeństwa pacjenta. Uszkodzone i niesprawne urządzenie może uniemożliwiać prawidłową fonację czyli proces tworzenia głosu oraz prowadzić do przeciekania treści pokarmowej do dróg oddechowych, co stanowi potencjalne zagrożenie życia. Pacjent wymaga wówczas pilnej konsultacji lekarskiej i wymiany protezy – dodaje dr Spałek. W swoich badaniach korzystał z ponad 20 letnich doświadczeń Kliniki Otolaryngologii, Chirurgii Głowy i Szyi ŚCO w zakresie chirurgicznej rehabilitacji głosu.

Klinika Otolaryngologii, Chirurgii Głowy u Szyi ŚCO jako jeden z pierwszych ośrodków w Polsce wdrożyła w 2001 roku chirurgiczną rehabilitację głosu i mowy u pacjentów po całkowitej laryngektomii. Od siedmiu lat prowadzi warsztaty chirurgicznej rehabilitacji głosu szkoląc otolaryngologów z całej Polski. W ŚCO standardowo u wszystkich pacjentów operowanych z powodu raka krtani jednoczasowo podczas zabiegu usunięcia krtani implantuje się protezę głosową. Od 2001 wykonano w tym ośrodku ponad 850 takich zabiegów. Po zabiegu pacjent rozpoczyna naukę mówienia i wychodzi ze szpitala mówiąc swoim głosem. Liczba pacjentów z wszczepioną protezą głosową, którzy podlegają regularnej kontroli i rehabilitacji w tutejszym Centrum jest największa w porównaniu do innych ośrodków wykonujących tego typu zabiegi w Polsce oraz Europie.

Jak informuje dr n. med. Sławomir Okła, kierownik Kliniki Otolaryngologii, Chirurgii Głowy i Szyi ŚCO, rocznie w tym ośrodku wymienianych jest ponad 600 protez głosowych. Oprócz doświadczenia to również ogromny potencjał do prowadzenia badań naukowych. – Cały nasz zespół aktywnie pracuje nie tylko nad podnoszeniem skuteczności leczenia zaawansowanego raka krtani, ale również nad poprawą komfortu życia pacjentów po radykalnej laryngektomii. Chcemy, żeby nasze umiejętności i dorobek naukowy służyły pacjentom w jak najszerszym aspekcie ich codziennego funkcjonowania z protezą głosową – mówi dr n.med. Sławomir Okła.

Średni czas użytkowania protezy głosowej przez pacjenta waha się od 2 do 18 miesięcy. Dotychczasowe badania sugerują, że głównym czynnikiem powodującym niszczenie protez głosowych jest wzrost biofilmu (złożonej, wielokomórkowej struktury mikroorganiznów) na ich powierzchni.  - Celem mojej rozprawy doktorskiej było zbadanie używanych i uszkodzonych protez głosowych pod kątem składu gatunkowego biofilmu wzrastającego na tych urządzeniach, a następnie identyfikacja i opisanie charakteru uszkodzeń silikonu powodowanych wzrostem biofilmu. Badałem również skuteczność przeciwgrzybiczą ceragenin (kationowe pochodne kwasu cholowego inaczej zwane analogami naturalnych kationowych peptydów przeciwbakteryjnych) w odniesieniu do grzybów pozyskanych z biofilmu obecnego na powierzchni protez głosowych. Oceniałem też możliwość zastosowania ceragenin w celu uzyskania silikonu o właściwościach przeciwgrzybiczych – wyjaśnia dr Jakub Spałek. 

W ciągu 20 miesięcy dr Spałek analizował uszkodzone protezy głosowe 129 pacjentów. W toku badań zidentyfikowane zostały najczęstsze gatunki grzybów (z rodzaju drożdżakowatych) tworzące biofilm na protezach głosowych. Przy użyciu technik mikroskopowych opisany został charakter uszkodzeń powierzchni i struktury materiału. Przeanalizowano związek pomiędzy tymi parametrami, a czasem prawidłowego funkcjonowania protez. Badania wykazały silną aktywność przeciwgrzybiczą ceragenin (głównie CSA-131) względem gatunków grzybów identyfikowanych na protezach głosowych. Zaobserwowano również brak lekooporności wśród badanych gatunków grzybów w stosunku do cerageniny CSA-131. W modelu in vitro potwierdzono możliwość wykorzystania CSA-131 do modyfikacji silikonu, jako potencjalnie skutecznej metody hamowania wzrostu biofilmu na jego powierzchni. 

Wyniki uzyskane w toku tych badań stanowią dotychczas niebadaną i obiecującą perspektywę poprawy komfortu i bezpieczeństwa pacjentów stosujących protezy głosowe. 

Doktor nauk medycznych Jakub Spałek jest absolwentem Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. W Świętokrzyskim Centrum Onkologii pracuje od 2017 roku. Jest w trakcie specjalizacji z otolaryngologii, pracował również przy realizacji Programu profilaktyki nowotworów głowy i szyi „Twój świadomy wybór”, w którym przebadano ponad 12 tys. osób pod kątem wczesnego wykrycia nowotworów tego rejonu. Rozprawę doktorską pt. „Ocena uszkodzeń protez głosowych w następstwie wzrostu biofilmu w grupie pacjentów po całkowitej laryngektomii”, przygotowaną pod kierunkiem prof. dr hab. Roberta Buckiego i dr. n. med. Sławomira Okły, obronił we wrześniu 2022 r. na Uniwersytecie Medycznym w Białymstoku.

Co roku w Polsce na raka krtani zapada ponad 2000 osób. U większości pacjentów niezbędna jest całkowita laryngektomia. Pomimo, że jest jedną z najbardziej okaleczających operacji w rejonie głowy i szyi, pozostaje najlepszą metodą leczenia zaawansowanych przypadków raka krtani.

Aktualności
Udostępnij