Chirurdzy onkolodzy doskonalili swoje umiejętności na XII Warsztatach Chirurgii Piersi w ŚCO
Najnowsze trendy w chirurgicznym leczeniu raka piersi poznali uczestnicy XII Warsztatów Chirurgii Piersi - chirurgia rekonstrukcyjna piersi, symetryzacje, redukcje, korekty po zabiegach rekonstrukcyjnych, które odbyły się (12-13.04. 2024) w Świętokrzyskim Centrum Onkologii. Podczas tego wydarzenia zaprezentowano również pierwszy polski podręcznik ”Chirurgii Piersi”.
Organizatorem XII Warsztatów Chirurgii Piersi, w których uczestniczyło blisko 50 specjalistów z zakresu chirurgii onkologicznej oraz chirurgii plastycznej, zarówno z Polski, jak i z zagranicy, było Świętokrzyskie Centrum Onkologii i Klinika Chirurgii Onkologicznej ŚCO. Podczas warsztatów wykonano 6 szkoleniowych zabiegów operacyjnych (mastektomie podskórne prepektoralne z jednoczasowym wszczepieniem protez, profilaktyczne mastektomie podskórne prepektoralne obustronne wraz z jednoczasowym wszczepieniem protez u pacjentki z mutacją w genie BRCA1, a także zabiegi symetryzacji piersi u pacjentek po chirurgicznym leczeniu raka piersi i zabieg redukcji piersi u pacjentki z gigantomastią). – Cieszę się, że już po raz 12 do Kielc zjechali najwybitniejsi chirurdzy piersi, by wymienić się doświadczeniami – powiedział prof. Stanisław Góźdź, dyrektor Świętokrzyskiego Centrum Onkologii podkreślając, że dzięki postępowi medycyny, pojawiającym się nowym lekom rak staje się chorobą przewlekłą. – Trwa w tej chwili dyskusja, jak udoskonalić metody leczenia, by zachować jego radykalność przy jednoczesnym zachowaniu estetyki.
Za dużo amputacji, za mało zabiegów oszczędzających
Jak wskazują eksperci – wykładowcy warsztatów, mimo wzrastającego odsetka operacji oszczędzających, dane z Polski, dotyczące chirurgicznego leczenia raka piersi wciąż nie są optymistyczne w porównaniu z innymi krajami europejskimi. – Wciąż za mało wykonywanych jest zabiegów oszczędzających, wciąż za mało deeskaluje się leczenie chirurgiczne, czyli nadużywa się zabiegów amputacyjnych radykalnych – mówi prof. dr hab. n. med. Rafał Matkowski, kierownik Katedry Onkologii i Zakładu Chirurgii Onkologicznej Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Breast Unit w DCOPiH. Jak wyjaśnia ekspert, operacje oszczędzające powinny stanowić 70-80 % zabiegów operacyjnych u pacjentek z rakiem piersi, natomiast według danych z polskich ośrodków, zabiegi oszczędzające stanowią w naszym kraju nieco ponad 50%.
- Stąd te warsztaty, których jednym z elementów jest dyskusja nad dalszymi możliwościami deeskalacji chirurgicznego leczenia raka piersi. Stąd nowy podręcznik chirurgii piersi i nowe wytyczne Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej, spolonizowane wytyczne NCCN – dodaje prof. Rafał Matkowski.
- Chodzi o to, żeby pacjentka została zoperowana w sposób prawidłowy, z dobrym efektem kosmetycznym, żeby pierś po operacji wyglądała tak samo dobrze jak przed operacją, a najczęściej jeszcze lepiej – wyjaśnia dr n. med. Marek Budner, kierownik Breast Unit w Bad Saarow w Niemczech.
Temu właśnie służą warsztaty na poziomie kursów mistrzowskich, organizowane w Kielcach i kilku ośrodkach w Polsce. – One mają bardzo wysoki poziom merytoryczny. To, że lekarze się kształcą powoduje, że wykonują coraz lepsze zabiegi, coraz bardziej skomplikowane zabiegi hybrydowe, gdzie łączy się wiele metod ze sobą i uzyskuje bez mała idealne efekty – dodaje prof. dr hab. n.med. Henryk Witmanowski, emerytowany kierownik Kliniki Chirurgii Plastycznej, Rekonstrukcyjnej i Estetycznej Szpitala Uniwersyteckiego w Bydgoszczy.
Rocznie w Polsce notuje się około 20 tys. nowych zachorowań na raka piersi. Jak wynika z danych epidemiologicznych, jest to jeden z najbardziej dynamicznie rosnących, jeśli chodzi o liczbę zachorowań, nowotworów. Rak piersi jest odpowiedzialny za 25 % wszystkich zachorowań na nowotwory wśród kobiet. Szacuje się, że co 8 kobieta w Polsce zachoruje na raka piersi.
Lepiej w Breast Unitach
Jak informuje dr Marek Budner, poprawa jakości leczenia raka piersi w Polsce wiąże się z tym, że powstały wyspecjalizowane ośrodki leczenia raka piersi (Breast Unit), w których pacjentką zajmuje się zespół specjalistów. - Efekty leczenia pacjentek w ośrodkach, w których działa Breast Unit, są średnio o 20 % lepsze od tych ośrodków, które w ten sposób nie leczą – dodaje.
W Świętokrzyskim Centrum Onkologii, w którym funkcjonuje Breast Unit, operacje oszczędzające, które są głównym elementem chirurgicznego leczenia raka piersi, stanowią 60-70 procent. – Staramy się dostosować nasze możliwości do trendów, które są w najlepszych ośrodkach światowych – informuje dr n. med. Artur Bocian, specjalista chirurgii onkologicznej z Kliniki Chirurgii Onkologicznej ŚCO. Ośrodek oferuje również pacjentkom mastektomie podskórne z jednoczasową rekonstrukcją oraz odtworzeniem kształtu i wyniosłości piersi. – Często pacjentki wręcz oczekują takiego postępowania, ale musi być to zgodne ze wskazaniem medycznym i standardami – dodaje dr Bocian.
Rocznie w ŚCO leczonych chirurgicznie z powodu raka piersi jest ponad 1000 kobiet. Zmienia się struktura wiekowa pacjentek. – Dawniej uważano, że na raka piersi chorują głównie pacjentki między 50 a 69 rokiem życia. Obecnie zgłaszają się kobiety, które mają lat 30, a nawet młodsze. Pacjentki, które zgłaszają się do naszego Centrum mają wykonywane badania genetyczne, wtedy potwierdzamy, czy nie ma rodzinnego występowania raka piersi, co wiąże się z tym, że mogą zachorować we wcześniejszym wieku – mówi dr Bocian.
Za mało świadomości prozdrowotnej
Na wyniki leczenia raka piersi (w tym odsetek zabiegów oszczędzających) ma wpływ również świadomość społeczna i uczestnictwo w badaniach profilaktycznych. Jak sygnalizują eksperci, w Polsce, w odróżnieniu od innych krajów wysoko rozwiniętych, świadomość prozdrowotna jest bardzo niska. – Zgłaszalność do programów przesiewowych w kierunku wczesnego wykrycia raka piersi jest u nas na poziomie 30 procent. W krajach skandynawskich to powyżej 70 procent – mówi profesor Rafał Matkowski. Mimo, że rozszerzona została grupa skriningowa (obecnie z mammografii w Programie profilaktyki raka piersi mogą korzystać bez skierowania kobiety w wieku 45-74 lat), badania są wysokiej jakości, bezpłatne, audytowane, promowane poprzez akcje informacyjne, zgłasza się na nie mniej niż 1/3 docelowej populacji kobiet w Polsce. – Jest gorzej niż było dotychczas. Kilka lat temu zgłaszalność była na poziomie 50 procent – mówi prof. Matkowski. – Nie wiem dlaczego panie nie chcą się zgłaszać na badanie o udowodnionej skuteczności, które spowodowałoby, że więcej pacjentek trafia (do leczenia) we wcześniejszym stadium zaawansowania. Dlatego mamy więcej pacjentek w II, III i nieadekwatnie dużo pacjentek w IV stopniu zaawansowania. To jest więcej niż w innych krajach europejskich – przyznaje chirurg onkolog.
Jak wyjaśnia dr n. med. Marek Budner, kierownik Breast Unit w Bad Saarow w Niemczech, żeby dzięki skriningowi mammograficznemu uzyskać poprawę przeżyć, w badaniach musi uczestniczyć co najmniej 70 % uprawnionej populacji kobiet.
Pierwsza polska „Chirurgia Piersi”
Podczas XII Warsztatów Chirurgii Piersi miała miejsce również premiera wydawnicza książki „Chirurgia Piersi” pod redakcją prof. Henryka Witmanowskiego i dr Marka Budnera. Jak informuje wydawca (Wydawnictwo Lekarskie PZWL), „Chirurgia Piersi” to pierwsza w języku polskim i unikatowa w skali światowej monografia poświęcona chirurgii gruczołu piersiowego. Podręcznik, który kompleksowo zajmuje się chirurgią piersi, począwszy od diagnostyki, leczenia farmakologicznego i chirurgicznego aż do opieki pooperacyjnej oraz rehabilitacji, opieki psychologicznej i żywieniowej, jest przewodnikiem i poradnikiem dla chirurga, który krok po kroku może prześledzić przebieg najczęściej wykonywanych zabiegów chirurgicznych, szczegółowo opisanych i dodatkowo zilustrowanych zdjęciami i rycinami (ponad 1500 ilustracji) oraz filmami (do odczytu za pomocą kodu QR).
Prace nad przygotowaniem tak obszernej monografii (ponad 900 stron) trwały dwa lata. Swój wkład w powstanie tego wydawnictwa ma również Świętokrzyskie Centrum Onkologii – współautorem rozdziału dotyczącego mastektomii prepektoralnych jest dr n.med. Artur Bocian z Kliniki Chirurgii Onkologicznej ŚCO.
– Zaprosiłem do pracy lekarzy, którzy na co dzień operują pacjentki i mają w tym ogromne doświadczenie – mówi prof. Henryk Witmanowski, specjalista chirurgii plastycznej, były kierownik Katedry i Kliniki Chirurgii Plastycznej, Rekonstrukcyjnej i Estetycznej Szpitala Uniwersyteckiego w Bydgoszczy, mający ponad 30-letnie doświadczenie w chirurgii piersi. – Książka powstała ponieważ na polskim rynku nie było żadnego podręcznika, który mówiłby w tak kompleksowy sposób o chirurgii piersi. To jest pomysł, który opracowaliśmy wspólnie z doktorem Budnerem i zrealizowaliśmy z 43 współautorami, żeby w jednym podręczniku skupić wiedzę na temat całej chirurgii piersi, czyli chirurgię onkologiczną i chirurgię plastyczną. Bardzo szeroko zostały potraktowane tematy, o których bardzo niewiele się mówi, takie jak choroba implantów, powikłania po stosowaniu wypełniaczy, zmiany skórne w chirurgii piersi.
„Chirurgia Piersi” skierowana jest do specjalistów chirurgii onkologicznej, onkologii, chirurgii plastycznej, ginekologów onkologów, studentów. Planowane jest tłumaczenie książki na język angielski i niemiecki.
