Dr hab. n. med. Aldona Kowalska, prof. UJK, kierująca Kliniką Endokrynologii w Świętokrzyskim Centrum Onkologii otrzymała tytuł profesora zwyczajnego w dziedzinie nauk medycznych.
Tytuł profesora nadawany jest osobom ze stopniem doktora habilitowanego za wybitne osiągnięcia naukowe lub artystyczne. W Polsce nadaje go Prezydent RP.
Pani profesor Aldona Kowalska jest specjalistą drugiego stopnie w dziedzinie chorób wewnętrznych, medycyny nuklearnej i endokrynologii. Ukończyła Wydział Lekarski Akademii Medycznej w Lublinie. Od początku swojej drogi zawodowej jest związana ze Świętokrzyskim Centrum Onkologii, kieruje Kliniką Endokrynologii ŚCO. Jej zainteresowania zawodowe koncentrują się wokół tyreologii onkologicznej i guzów neuroendokrynnych. Tematem jej rozprawy doktorskiej była ocena czynników wpływających na skuteczność leczenia za pomocą 131 I nienowotworowych chorób tarczycy. Stopień doktora habilitowanego nauk medycznych otrzymała na podstawie badań naukowych, dotyczących optymalizacji diagnostyki i leczenia chorych na zróżnicowane raki tarczycy. W jej obszarze naukowo-badawczym znalazły się takie zagadnienia, jak:
- wykorzystanie izotopów w diagnostyce i leczeniu z ochroną radiologiczną;
- badania dotyczące optymalizacji diagnostyki i leczenia chorych z rakiem tarczycy z wykorzystaniem danych klinicznych i nowoczesnych metod molekularnych;
- wybrane aspekty immunologiczne w orbitopatii tarczycowej;
- rodzinna postać pheochromocytoma;
- zjawisko makroprolaktynemii;
- wpływ stężeń witaminy D3 na przebieg chorób tarczycy;
- telomer i telomeraza w onkogenezie i procesach starzenia.
Naukowiec z ogromnym dorobkiem
Profesor Aldona Kowalska jest autorką ponad 160 prac i artykułów naukowych opublikowanych w czasopismach o wysokim współczynniku oddziaływania (Impact Factor), a także autorką 9 rozdziałów w wydawnictwa zwartych oraz redaktorem naczelnym podręcznika „Choroby nowotworowe tarczycy”, przeznaczonego dla lekarzy rodzinnych, endokrynologów, internistów i studentów medycyny. Była recenzentem publikacji naukowych dla polskich i zagranicznych czasopism naukowych, promotorem 3 doktoratów oraz recenzentem 5 rozpraw doktorskich.
Zaangażowana w pracę zespołów eksperckich uczestniczyła w opracowaniu polskich rekomendacji dotyczących diagnostyki i leczenia raka tarczycy, a także diagnostyki i leczenia nowotworów neuroendokrynnych przewodu pokarmowego oraz polskich zaleceń dotyczących diagnostyki i leczenia raka kory nadnerczy. Jest członkiem organizacji i towarzystw naukowych: Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego – założycielka i Przewodnicząca Oddziału Świętokrzyskiego, Polskiego Towarzystwa Tyreologicznego, Polskiego Towarzystwa Endokrynologii Onkologicznej, European Thyroid Association, European Endocrine Society.
W medycynie liczy się gra zespołowa
Jak podkreśla pani profesor Aldona Kowalska, tytuł profesora jest zwieńczeniem wieloletniej pracy naukowej nie tylko pojedynczego człowieka, ale całego zespołu, z którym pracuje: - Mówiąc językiem sportowym ten, kto „gra tylko na siebie”, nie ma szans osiągnąć w medycynie najwyższego stopnia naukowego. Profesor to osoba, która jest w stanie zbudować zespół, zaangażować wielu lekarzy wokół prac naukowych. Aby taki stopień naukowy uzyskać, potrzeba wielu lat pracy i wykazania się aktywnością naukową w wielu obszarach, które podlegają potem ocenie.
Proces przyznawania tytułu profesora jest trzyetapowy. Najpierw osoba, która pretenduje o ten stopień, musi poddać swój dorobek naukowy ocenie recenzentów - profesorów, ekspertów z całej Polski. - To jest pierwszy trudny moment, żeby uznać, że mój dorobek naukowy zasługuje na taką ocenę, bo ktoś, kto stawia sobie wysoko poprzeczkę, uważa, że to wciąż jeszcze za mało, że powinien zrobić coś więcej. Potem czeka się na opinię ekspertów, którzy ten dorobek naukowy analizują i zgłaszają do Rady Doskonałości Naukowej, czyli jeszcze szerszego grona ekspertów, wniosek o rekomendowanie takiej osoby do pana prezydenta o nadanie stopnia naukowego. Cały ten proces trwa, z lekkim dreszczykiem emocji czeka się na jego wyniki. Jak to się wydarzy, jest nawet chwila niedowierzania, że to już się stało. Ja otrzymałam nominację 13 września, ale potrzebowałam miesiąca, żeby się oswoić z myślą, że faktycznie to mamy, my- jako zespół, który w tę wieloletnią pracę naukową był razem ze mną zaangażowany – mówi pani profesor.
Jak zauważa, łatwiej jest zaczynać pracę naukową w dużych ośrodkach, z bogatym dorobkiem naukowym, ale podkreśla, że ograniczenia, kompleksy stwarzamy sobie sami. – Wielką medycynę możemy robić w każdym miejscu. Oczywiście, potrzebni są ludzie, infrastruktura oraz dobre nastawienie dyrekcji i my to wszystko w Świętokrzyskim Centrum Onkologii mamy. Kiedy pojawia sią potrzeba nowego działania naukowego zawsze otrzymujemy zielone światło od pana dyrektora, bo przecież nauka służy temu co najważniejsze w naszej pracy czyli naszym pacjentom. Wiele naszych badań naukowych przeprowadziliśmy we współpracy z zespołem biologów molekularnych. Ośrodek biologii molekularnej ŚCO jest wiodący w Polsce. Dzięki tej współpracy mogliśmy się stać pionierami w implementacji badań genetycznych w diagnostykę i leczenie chorych z rakiem tarczycy. Mamy tu, na tych peryferiach, naprawdę ogromne możliwości.
Prekursorka nowoczesnych metod leczenia
Pani profesor jest prekursorką nowoczesnych metod leczenia. W 1997 r. uruchomiła w ŚCO pierwszą w województwie świętokrzyskim pracownię leczenia za pomocą 131 I, przeznaczoną dla pacjentów z nienowotworowymi schorzeniami tarczycy. Do chwili obecnej z tej terapii skorzystało niemal 20 tys. chorych. W 2017 r. Klinika Endokrynologii ŚCO jako pierwszy ośrodek w Polsce wdrożyła echoterapię - nieinwazyjne leczenie łagodnych guzków tarczycy z wykorzystaniem wysokoskoncentrowanych fal ultrasonograficznych (HIFU - high intensity focused ultrasound). Nowa metoda leczenia jest alternatywą chirurgicznego usuwania guzów tarczycy u pacjentów, którzy ze względu na współistniejące schorzenia nie mogą być poddani klasycznemu zabiegowi operacyjnemu. W 2022 r. praca dotycząca diagnostyki współwystępowania mutacji BRAFV600E i promotora TERT w mikrorakach tarczycy, przygotowana przez zespół specjalistów z ŚCO pod kierunkiem profesor Aldony Kowalskiej, została uznana za najlepsze doniesienie naukowe Kongresu Polskich Towarzystw Naukowych „Wokół raka tarczycy” i posłużyła do opracowania algorytmów postępowania u pacjentów z mikrorakiem tarczycy (dostosowania terapii do ciężkości choroby). Klinika Endokrynologii ŚCO, na podstawie własnych badań i doniesień naukowych jako jeden z pierwszych ośrodków w Polsce wdrożyła mniej agresywne leczenie pacjentów z mikrorakiem tarczycy.
Pracę lekarza pani profesor łączy z dydaktyką, jest wykładowcą Collegium Medicum Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, opiekunem naukowym sekcji endokrynologicznej studenckiego koła naukowego. Mocno angażuje się w proces kształcenia specjalistycznego – w latach 1999-2023 była kierownikiem specjalizacji 12 lekarzy specjalizujących się w dziedzinie endokrynologii i 3 w dziedzinie chorób wewnętrznych.
Za swoją pracę i osiągnięcia naukowe została uhonorowana: Nagrodą Rektora Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku za osiągnięcia naukowe w roku 2012, Nagrodą Dyrektora Świętokrzyskiego Centrum Onkologii w Kielcach za szczególne zaangażowanie w pracę na rzecz pacjentów Świętokrzyskiego Centrum Onkologii w Kielcach (2015 r.),– indywidualna nagroda Rektora UJK w Kielcach za wybitne osiągnięcia naukowe (nagroda II stopnia, w 2021r.).
Wśród wiodących ośrodków endokrynologicznych w Polsce
Kierowana przez panią profesor Aldonę Kowalską Klinika Endokrynologii ŚCO należy do wiodących ośrodków w Polsce, oferujących chorym na raka tarczycy kompleksowe, interdyscyplinarne leczenie w oparciu o chirurgię i terapię izotopową oraz terapie celowane molekularnie. Uczestniczy również w badaniach klinicznych nad nowymi lekami dla chorych z inwazyjnie przebiegającym rakiem tarczycy.
Badania kliniczne dla dobra pacjentów
Aktualnie Klinika Endokrynologii prowadzi nabór pacjentów do następujących badań klinicznych:
- Zastosowanie terapii tandemowej LutaPol/ItraPol (177Lu/90Y-DOTATATE) jako skutecznego narzędzia w leczeniu nowotworów neuroendokrynnych;
- Ocena wpływu metforminy na płodność pacjentek leczonych I131 z powodu raka brodawkowatego tarczycy;
- Wieloośrodkowe badanie fazy 3 prowadzone metodą podwójnie ślepej próby z zastosowaniem randomizacji i placebo w grupie kontrolnej, oceniające skuteczność i bezpieczeństwo eneboparatydu (AZP 3601), agonisty receptora parathormonu, u pacjentów z przewlekłą niedoczynnością przytarczyc.
